Τον Abel Zamora τον γνώρισα μέσα από το έργο του “Υπό το μηδέν”, το οποίο ανέβηκε υπό τη σύγχρονη σκηνοθετική ματιά της Λίνας Ζαρκαδούλα. Αδιαμφισβήτητα, ένας χαρισματικός συγγραφέας και ηθοποιός. Γι’ αυτό και εύχομαι σύντομα να τον δω και επί σκηνής, σε κάποια ισπανική θεατρική αίθουσα.
Συνέντευξη: Γιώργος Αλεξανδράκης
Μετάφραση απο Ισπανικά-Ελληνικά: Katerina Markou (Κατερίνα Μάρκου)
Ένα από τα έργα σου το El Congelador παίχτηκε στην Αθήνα σε σκηνοθεσία της Λίνας Ζαρκαδούλα. Πως αισθάνθηκες που είδες να εκτυλίσσεται η ιστορία σε μία άλλη σκηνή εκτός Ισπανίας, σε μία άλλη γλώσσα;
Η αλήθεια είναι ότι ήταν μια υπέροχη και ανεξήγητη αίσθηση. H Λίνα έκανε καταπληκτική δουλειά με το κείμενο, κατανόησε απόλυτα την ιστορία και εμπλούτισε την παράσταση με το ταλέντο και την ευαισθησία της. Ειλικρινά ήταν μια σπουδαία εμπειρία. Είναι αλήθεια ότι τα ελληνικά, δεν έχουν καμία σχέση με τα ισπανικά και δεν κατάλαβα πολλά από το δικό μου κείμενο, αλλά ήταν πολύ ωραίο να βλέπω πως κάτι που γράφτηκε από εμένα, καλύτερα λίγο από το τίποτα, να μεταφέρεται και να υλοποιείται εκτός συνόρων, σε ένα άλλο μέρος του κόσμου και ακόμη και έτσι εξακολουθεί να λειτουργεί… ήταν η πρώτη φορά που ένα από τα κείμενα μου παρουσιάζονταν εκτός Ισπανίας και αν σου πω ότι δεν δάκρυσα από χαρά, θα πω ψέματα.
Η ζωή ενός ηθοποιού στην Ισπανία στο σήμερα; Οι Ισπανοί βλέπουν θέατρο;
Ναι! Οι Ισπανοί παρακολουθούμε πολύ θέατρο. Εδώ στην Μαδρίτη, όπου ζω, υπάρχει θεατρική κουλτούρα και υπάρχουν θέατρα για όλους και όλα τα γούστα. Είναι αλήθεια ότι κάθε φορά υπάρχουν όλο και περισσότεροι χώροι και το θέατρο διασπά την «θεατρικότητα» τού για να το θέσω αλλιώς και είναι συχνό φαινόμενο να παίζουν σε μη συμβατικούς χώρους και να ανεβάζουν έργα σε εναλλακτικούς χώρους. Δεν παύουν να εμφανίζονται εναλλακτικές αίθουσες κι αυτό πιστεύω είναι πολύ καλό και δείγμα, ότι ο κόσμος έχει πολλή όρεξη για αντισυμβατικές ιστορίες , να τις παρουσιάσει και να δουλέψει σε αυτές μέχρι τέλους. Το ότι στην Ισπανία το ΦΠΑ είναι πολύ υψηλό είναι φοβερό και αξιοθρήνητο και μας υποχρεώνει να δουλέψουμε όχι πάντα με τις καλύτερες εργασιακές συνθήκες. Όμως το Θέατρο, είτε μας αρέσει είτε όχι, για τους ανθρώπους που είμαστε αφιερωμένοι σε αυτό, είναι μια αναγκαιότητα και είτε με χρήματα είτε χωρίς, φοβάμαι ότι θα συνεχίσω να παίζω και να εργάζομαι είτε σε μια τεράστια θεατρική αίθουσα είτε σε ένα μικρό χώρο.
Πολλά Ισπανικά έργα μεταφέρονται στις Αθηναϊκές Θεατρικές σκηνές, στην Ισπανία παίζονται Ελληνικά έργα; Έχεις σκεφτεί να ανεβάσεις κάποιο Ελληνικό έργο;
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα κάνει μία αξιοθαύμαστη δουλειά στο τομέα του θεάτρου, το έχω διαπιστώσει όταν βρίσκω χρόνο για να εμπλουτίσω τις γνώσεις μου, ψάχνοντας για θέατρο εκτός συνόρων. Αν θέλετε να είμαι απόλυτα ειλικρινής θα πω ότι σχεδόν αδύνατο να δεις ένα Ελληνικό μοντέρνο έργο σε κάποια ισπανική θεατρική σκηνή. Ανεβαίνουν κατά καιρούς κάποια αρχαία κλασσικά ελληνικά έργα, αλλά η αλήθεια είναι ότι το ρεύμα σύγχρονων Ελληνικών έργων, δυστυχώς δεν έχει φτάσει ακόμη εδώ. Είναι επίσης αλήθεια ότι φαίνεται πως ο πολιτισμός εδώ έρχεται σε δεύτερη μοίρα, όπως με την έκδοση του ΦΠΑ 21%, ή με το γεγονός ότι δεν προωθούνται για τους νέους δημιουργούς περισσότερες βοήθειες (οικονομικές), κλπ… Ως εκτούτου το γεγονός του να εισάγεις ξένες παραστάσεις ή θεατρικά έργα, φοβάμαι ότι είναι κάτι το όποιο είναι πολύ μακρινό και με στεναχωρεί πολύ, γιατί πιστεύω ότι το θέατρο πρέπει να είναι σε συνεχή λειτουργία, κίνηση και διαδικασία αναγέννησης και είναι θαυμάσιο να μπορεί να εμπλουτιστεί πολιτισμικά από την πλοκή που δημιουργείται εκτός των δικών μας συνόρων, τους διαφορετικούς τρόπους πραγματοποίησής του, κλπ….
Το πολιτικό κλίμα αλλά και οι γενικότερες συνθήκες που επικρατούν ευρωπαϊκά έχει δημιουργήσει ανασφάλεια στους Ισπανούς καλλιτέχνες;
Είναι πολλά χρόνια που έχω αφιερώσει τη ζωή μου στο θέατρο και στις παραστατικές τέχνες. Είμαι συγγραφέας-δραματουργός και σκηνοθέτης, αλλά βασικά έχω σπουδάσει Υποκριτική. Δεν θυμάμαι ούτε μια στιγμή, που οι πολιτικές καταστάσεις στην χώρα μου (σε σχέση με το θέατρο και τον πολιτισμό) να πέρασαν όμορφους χρόνους. Με τον έναν ή άλλο τρόπο πάντα οι καταστάσεις ήταν άσχημες, αλλά πιστεύω ότι τώρα έχουμε πιάσει πάτο σε πολλούς τομείς και εργαζόμαστε για πολύ λίγα χρήματα, όχι πάντα με συμβάσεις ή συμβόλαια, ζητώντας χάρες από φίλους για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε τις παραστάσεις και αυτό είναι σίγουρα άδικο. Αλλά πιστεύω ότι ένα θετικό χαρακτηριστικό (και δυστυχώς κάτι που εκμεταλλεύεται πολύς κόσμος) είναι ότι οι άνθρωποι που αφιερώνουμε τη ζωή μας στο θέατρο δεν το κάνουμε από υποχρέωση αλλά για την ανάγκη να εργαζόμαστε σε αυτό το περιβάλλον και γνωρίζουν ότι θα συνεχίσουμε να το κάνουμε όπως και αν είναι οι συνθήκες και αυτό είναι κάτι το οποίο από την μία πλευρά δεν τιμάει το έργο μας και έτσι δεν καταφέρνουμε ποτέ να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση. Διαδηλώνουμε και παραπονιόμαστε με τους τρόπους που έχουμε στη διάθεση μας αλλά αυτό δεν φέρνει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα, αλλά συνεχίζουμε, αγωνιζόμαστε!
Ποια η εμπειρία σου από την Ελληνική Φιλοξενία, αισθάνεσαι ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παίζουν πολλές φορές λάθος ρόλο στο να χαρακτηρίσουν έναν ολόκληρο λαό απλά για να εξυπηρετήσουν πολιτικά συμφέροντα;
Δεν θέλω να φανεί κολακευτικό, αλλά με την καρδιά στο χέρι, σας λέω ότι η εμπειρία μου στην Ελλάδα ήταν υπέροχη. Οι μεταφραστές με φρόντισαν σαν να με ήξεραν καιρό και με αντιμετώπισαν πολύ καλά, κάνοντας με να νιώσω προστασία, φροντίδα και εκτίμηση. Ήταν πολύ ωραία που γνώρισα τόσους πολλούς ανθρώπους που αποδέχτηκαν το έργο μου.
Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα και Ισπανία έχουν χαράξει πολύ παράλληλες πορείες σε πολλούς τομείς και δεν ξέρω αν γι’ αυτό ή για τι ακριβώς, αλλά αισθάνθηκα εντελώς σαν το σπίτι μου, χάρη στην αγάπη και την φιλοξενία. Μακάρι να μπορέσω να επιστρέψω. Όταν τηλεφώνησαν για να μου πουν ότι έχω προσκληθεί στην πρεμιέρα της παράστασης, πολλοί ήταν εκείνοι οι άνθρωποι που με προειδοποίησαν ότι Ελλάδα δεν διανύει και την καλύτερη πολιτική περίοδο, ο Τύπος το μόνο που έδειχνε ήταν αυτό που ήθελε, ανώφελα πρωτοσέλιδα και θα σε κορόιδευα αν σου έλεγα ότι δεν ερχόμουν λίγο φοβισμένος, μιας και οι μόνες εικόνες που λαμβάναμε της πολικής διαμάχης της Ελλάδας, ήταν ανεξέλεγκτες διαδηλώσεις, πυρκαγιές, αστυνομική βία. Κάτι που φυσικά δεν βίωσα όταν ήμουν εκεί. Φυσικά, ήμασταν σε μια μεταβατική στιγμή, αλλά μια στιγμή που δεν επισκίασε όλα τα άλλα, όλα τα καλά πράγματα που η Αθήνα είχε να μου προσφέρει.
Ο Ισπανικός κινηματογράφος έγινε παγκοσμίως γνωστός μέσω του Αλμοδοβάρ; Ποια η άποψη των ισπανών ηθοποιών για τον σκηνοθέτη; Θα ήθελες να συνεργαστείς σε κάποια από τις ταινίες του;
Ο Αλμοδόβαρ ήταν πρωτοπόρος στην δεκαετία του 80. Η Ισπανία αναρρωνε από την διδακτορία και ο Αλμοδόβαρ έδωσε ζωή και φωνή σε χαρακτήρες πολύ προσωπικούς, που προέβαλαν κάτι το οποίο πριν θα ήταν αδύνατο να δεις στην Ισπανική πλοκή λόγω της λογοκρισίας κλπ… Όλοι αγαπούν τον Αλμοδόβαρ, επειδή έκανε γνωστό τον ισπανικό κινηματογράφο εκτός των συνόρων μας και το έκανε όχι απλά για να το κάνει αλλά το έκανε και πολύ καλά. Έχει δημιουργήσει ωραίες ταινίες και πάνω από όλα με προσωπική σφραγίδα, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι ο σύγχρονος Αλμοδόβαρ, κατά την άποψη μου είναι λίγο υπερκτιμημένος. Ήταν υπέροχος και πρωτοπόρος στην εποχή του και εξελίχθηκε ανοίγοντας την «βεντάλια» της φαντασίας του, αναμειγνύοντας είδη και ισορροπώντας μεταξύ κωμωδίας και δράματος, χωρίς να το φωνάζει και χωρίς να χάσει την ταυτότητα του. Όμως πιστεύω ότι έφτασε στο ναδίρ του. Θέλω να πω ότι αν τις τελευταίες του ταινίες τις υπέγραφε ένας νέος σκηνοθέτης τότε θα περνούσαν απαρατήρητες και άδοξες, αλλά εφόσον ήταν δική του υπογραφή είναι σίγουρη επιτυχία. Σίγουρα θα μου άρεσε να δουλέψω μαζί του, αλλά ειλικρινά θα ήθελα πολύ να δουλέψω και με άλλους σκηνοθέτες που μου αρέσουν περισσότερο. Αγαπώ τις ταινίες του “Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης” ή “Όλα για την Μητέρα μου”, αλλά ούτε ο Αλμοδόβαρ είναι από τους αγαπημένους μου, ούτε μπόρεσα να δω μέχρι τέλους την τελευταία του ταινία…(αλλά αυτό είναι μυστικό).
Σε ποια περιοχή της Ισπανίας υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για να ζήσει ένας ηθοποιός;
Αν και προέρχομαι από την Βαρκελώνη δεν έλαβα ποτέ την στήριξη της πόλης μου σε θέματα εργασίας. Η Καταλονία είναι πολύ «ενδογαμική» στο θέατρο, πάντα παίζουν οι ίδιοι, λειτουργούν συνέχεια με τον ίδιο τρόπο, κάνουν συνέχεια το ίδιο και καταλήγει να είναι πολύ βαρετό… Προσπάθησα να φτιάξω μια «γωνίτσα» για μένα εκεί, να μπορώ να είμαι κοντά στην οικογένειά μου, αλλά αυτό αποδεικνύεται αδύνατο, και καταβάθος σχεδόν καλυτέρα, καθώς τόσο καλλιτεχνικά γενικότερα, αλλά και στο θέατρο ειδικότερα, είναι ελάχιστα καινοτόμοι και περισσότερο κλασικοί, με αποτέλεσμα αυτό να με κουράζει αρκετά. Αντιλαμβάνομαι ότι η απάντηση μου είναι λίγο του τύπου «θύμου επειδή δεν μπόρεσα να βάλω το χέρι μου στο μέλι», αλλά ενοχλεί το «εγώ» μου και με εξοργίζει το γεγονός να μην μπορώ να παίξω στην ίδια μου την πόλη. Από την άλλη πλευρά, η Μαδρίτη είναι μια μεγάλη οικογένεια ξένων. Μένω εδώ ενάμιση χρόνο εδώ και οι πόρτες έχουν ανοίξει διάπλατα. Υπάρχει τεράστια προσφορά, θεατρικά μιλώντας, παρά πολλοί χώροι με μεγάλες δυνατότητες και παραγωγοί, με αποτέλεσμα πολλοί ηθοποιοί από όλη την Ισπανία συρρέουν εδώ να εγκατασταθούν και να φτιάξουν τη ζωή τους. Ξεκίνησα τη θεατρική μου πορεία στη Βαλένθια κι έμαθα πάρα πολλά από τους σπουδαίους επαγγελματίες που προσπαθούσαν να δουλέψουν και να κάνουν εκεί ό,τι καλύτερο, αλλά, δυστυχώς, το ποσοστό ανεργίας των ηθοποιών εκεί είναι 90%, ποσοστό πραγματικά υπερβολικό, αλλά, συγχρόνως, και θλιβερό… ‘Έκλεισε το δημόσιο κανάλι, κοπήκαν οι οικονομικές βοήθειες και και ανάγκασαν τον κόσμο να τα παρατήσει…τι κρίμα…
Στην Ελλάδα υπάρχει η έκφραση «στο εξωτερικό είναι καλύτερα», αυτήν την έκφραση την λέτε και στην Ισπανία;
Εδώ λέμε την έκφραση “ Κανείς δεν είναι προφήτης στην δική του γη” που είναι αρκετά παρόμοιο, πιστεύω.
Τα επόμενα σου σχέδια;
Λοιπόν τώρα τον Μάρτη είχε την πρεμιέρα της η παράσταση «Ασκήσεις βίας για μέλισσες», στο «Θεατρο Εσύ». Παίζω στο “Ποιόν θα έπαιρνες μαζί σου σε ένα ερημονήσι;” Ένα μοντάζ του Jota Linares με τον οποίον είμαστε στο «Σκαφος 73 και που θα βγάλουμε μαζί τον Απρίλη στο θέατρο Lara. Θα ανεβάσω ξανά τον Απρίλη το θέαμα μου Yernos que aman (Γαμπροί που αγαπούν), το οποίο αγαπώ πολύ και είμαι και σε άλλα projects σαν σεναριογράφος ή ηθοποιός… Το επόμενο σχέδιό μου είναι οπωσδήποτε να συνεχίσω σε αυτό που κάνω, να προσαρμόζομαι στις συνθήκες και πάνω απ ‘ όλα να συνεχίζω να τσακώνομαι και να απολαμβάνω το Θέατρο.
Para leer la entrevista en español: CLICK TO READ
