Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας, που απασχολούν τις γυναίκες, είναι η μόλυνση από τον ιό HPV, που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και τα γνωστά κονδυλώματα. Τα τελευταία χρόνια πολλά πράγματα έχουν αλλάξει στον τομέα αυτό, καθώς σημαντικές ανακαλύψεις και νέες εφαρμογές προσφέρουν καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος.
Απαντήσεις, σε ερωτήματα σχετικά με το θέμα, μας δίνει ο δρ. Παναγιώτης Χριστόπουλος, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικός Γυναικολόγος Παίδων και Εφήβων, Συντονιστής Παιδογυναικολόγων Ευρώπης και Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Παιδικής – Εφηβικής Γυναικολογίας.
Κύριε Χριστόπουλε, πείτε μας τι είναι ο HPV και τι προκαλεί;
Ο HPV είναι ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων και ονομάστηκε έτσι γιατί πρώτα παρατηρήθηκε στα θηλώματα – κονδυλώματα. Προκαλεί βλάβες στα γεννητικά όργανα, με σημαντικότερο πρόβλημα τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και τα οξυτενή κονδυλώματα. Επίσης, όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι ο HPV δεν είναι αίτιο μόνο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά και για άλλους καρκίνους, όπως στόματος, λάρυγγα, φάρυγγα, πρωκτού, πέους κ.ά. Ας μη ξεχνάμε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο δεύτερος πιο θανατηφόρος καρκίνος σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 15 και 44 ετών. Στην Ευρώπη, κάθε ημέρα, περίπου 40 γυναίκες πεθαίνουν από το νόσημα αυτό. Συνολικά, σε όλον τον πλανήτη, νοσούν κάθε χρόνο περίπου 500.000 γυναίκες, από τις οποίες περίπου οι 250.000 πεθαίνουν. Ο καρκίνος αυτός οφείλεται σε κάποιους (υψηλού κινδύνου) τύπους του HPV και όχι σε όλους, που, κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να προκαλέσουν τη νόσο. Πρέπει λοιπόν να τονίσουμε, για να προστατεύσουμε τον κόσμο από τον πανικό, ότι δεν θα νοσήσουν από καρκίνο όλες οι γυναίκες που θα προσβληθούν από HPV, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτές που έχουν μολυνθεί από τον ιό.
Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε γυναίκα έχει, ή είχε στο παρελθόν, σεξουαλική δραστηριότητα, ιδίως χωρίς προφυλακτικό, αν και ούτε αυτό προστατεύει 100%. Όμως είναι γνωστό ότι οι έφηβες και νεαρές γυναίκες είναι οι πιο ευάλωτες. Επίσης, μεγάλος παράγοντας κίνδυνου είναι και η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων. Υπολογίζεται ότι περίπου το 70-80% των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα προσβληθεί, σε κάποια στιγμή της ζωής του, από κάποιον τύπο HPV. Όμως θα επαναλάβω ότι δεν κινδυνεύουν όλες οι γυναίκες, αλλά μόνο αυτές που έχουν προσβληθεί από κάποιο «επιθετικό» τύπο του ιού. Ακόμα όμως και από αυτές, μόνο ένα σχετικά χαμηλό ποσοστό θα «προχωρήσει» προς τη νόσο, ενώ πολλές θα καταφέρουν να αντιμετωπίσουν τον ιό.
Εκτός από το προφυλακτικό, πώς αλλιώς μπορούν να προφυλαχθούν;
Είναι σημαντική η σωστή πληροφόρηση-εκπαίδευση των νέων, πώς να αποφεύγουν τον ιό, αλλά και ο εμβολιασμός τους κατά στελεχών του HPV, με τα προληπτικά εμβόλια. Επίσης, έχει τεράστια σημασία ο προληπτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου (Ρap-test). Είναι μια εξέταση ρουτίνας, την οποία πρέπει να πραγματοποιήσουν όλες οι γυναίκες, στα πρώτα τρία χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής ή μετά το 21ο έτος της ηλικίας και να την επαναλαμβάνουν περίπου κάθε χρόνο. Άλλη εναλλακτική εξέταση είναι η HPV-DNA τυποποίηση, που έχει αρχίσει να εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια. Με την εξέταση αυτή, που είναι ιδιαίτερα υψηλής ακρίβειας, ανακαλύπτουμε ποιος ακριβώς (χαμηλής, μέτριας ή υψηλής ογκογονικής δυνατότητας) τύπος του ιού HPV υπάρχει. Έτσι, καταλαβαίνουμε αν η γυναίκα κινδυνεύει ή όχι, ανάλογα με την «επιθετικότητα» του ιού. Σε πολλές χώρες του εξωτερικού, όπως στην Αμερική, η μέθοδος είναι ευρύτατα διαδεδομένη και χρησιμοποιείται με πολύ καλά αποτελέσματα
Κύριε Χριστόπουλε, μιλήστε μας λίγο για τα εμβόλια κατά του HPV;
Τα προληπτικά εμβόλια ενάντια στον HPV και στον καρκίνο του τράχηλου της μήτρας προστατεύουν κυρίως από τα επικίνδυνα στελέχη 16 και 18 του ιού HPV, τα οποία ευθύνονται περίπου για το 70% των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας. Έτσι, μπορούμε σχηματικά να πούμε ότι προστατεύουν σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από τον καρκίνο αυτό. Επιπλέον, μπορούν να προσφέρουν κάποια προστασία έναντι και άλλων τύπων του ιού, που μοιάζουν πολύ με αυτούς τους δυο και έτσι να διευρύνουν την «ομπρέλα προστασίας» τους.
Πολλές γυναίκες είναι διστακτικές, γιατί υπάρχει ο φόβος για κάποιες παρενέργειες. Τι απαντάτε σε αυτό;
Έχουν γίνει πάνω από 100 εκατομμύρια δόσεις σε όλο τον κόσμο και δεν έχει παρουσιαστεί καμιά σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια, που να συνδέεται άμεσα με τα συγκεκριμένα εμβόλια. Το μόνο που αναφέρεται είναι οι ήπιες, γενικές παρενέργειες, που συμβαίνουν σε κάθε εμβολιασμό(πόνος και ερυθρότητα στο σημείο που γίνεται το εμβόλιο, πυρετός, ζάλη κ.ά). Ο τρόπος παρασκευής του εμβολίου είναι τέτοιος που δεν αφήνει καμία πιθανότητα να προκληθεί η νόσος από το εμβόλιο. Σύμφωνα με στοιχεία από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), σχετικά με την κυκλοφορία των εμβολίων, ο αριθμός των αναφορών για ανεπιθύμητες ενέργειες ως σήμερα, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα, είναι εξαιρετικά χαμηλός.
Ποιες γυναίκες πρέπει να κάνουν το εμβόλιο;
Απευθύνεται κυρίως σε έφηβες και νεαρές γυναίκες, που δεν έχουν ξεκινήσει σεξουαλική δραστηριότητα. Όμως είναι εξίσου σημαντικό και ωφέλιμο ακόμα και σε σεξουαλικά δραστήριες γυναίκες, οι οποίες δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό. Επίσης, ακόμα και όσες έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό έχουν να ωφεληθούν, καθώς είναι ιδιαίτερα σπάνιο να έχουν προσβληθεί από όλους τους τύπους του ιού που περιέχονται στο εμβόλιο. Επιπρόσθετα, το εμβόλιο ενισχύει την αντίσταση του οργανισμού κατά του HPV, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες επιδείνωσης των βλαβών και την εξέλιξή τους προς βλάβες σοβαρότερου βαθμού. Πρέπει όμως να είναι ξεκάθαρο ότι, σε κάθε περίπτωση, ακόμη και μετά τον εμβολιασμό, οι γυναίκες δεν πρέπει να ξεχνούν να υποβάλλονται σε έλεγχο με τεστ Παπανικολάου. Το εμβόλιο προφυλάσσει από τους δυο συχνότερους καρκινογόνους τύπους HPV, αλλά όχι από όλους!!!
Ποια είναι η γνώμη σας; Οι άνδρες πρέπει να κάνουν το εμβόλιο;
Ο εμβολιασμός και των αγοριών για τον HPV είναι σημαντικός. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι μια γυναίκα μολύνεται με τον ιό, συνήθως από κάποιον άντρα. Άρα, ο εμβολιασμός των αγοριών είναι ένα σημαντικό «όπλο» για να «σπάσει η αλυσίδα» της μετάδοσης του ιού.
-Κύριε Χριστόπουλε σας ευχαριστούμε για τις χρήσιμες πληροφορίες που μας δώσατε.
-Και εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία και τη δυνατότητα να ενημερώσουμε τις γυναίκες. Θα ήθελα να σας θυμίσω ότι η πρόληψη σώζει ζωές. Είμαστε λοιπόν πρόθυμοι να βοηθήσουμε οποιαδήποτε από τις αναγνώστριές σας έχει κάποιο πρόβλημα ή θέλει απλά να ενημερωθεί ακόμα καλύτερα.
Παναγιώτης Χριστόπουλος MD, MSc, PhD, IFEPAG Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Director EURAPAG (European Association of Paediatric and Adolescent Gynaecology) Συντονιστής Παιδογυναικολόγων Ευρώπης
Αθήνα: Μουσών 1 (Λ. Κηφισίας και γέφυρα Κατεχάκη), τηλ 210 6919219 Γλυφάδα: Κύπρου 61 (πλατεία Εσπερίδων), τηλ 210 96 80 885 Τρίπολη: Ισαάκ & Σολωμού 18 (πλατεία Πετρινού), τηλ 2710 22 22 25
www.παιδογυναικολογος.gr
